Tại buổi họp báo thường kỳ Bộ Ngoại giao VN chiều 25.6, Người phát ngôn Lê Hải Bình cho biết Đại sứ quán (ĐSQ) VN tại Trung Quốc (TQ) đang tích cực làm rõ việc nước này bắt giữ trái phép và ép ngư dân VN ký vào văn bản công nhận chủ quyền vô lý của TQ đối với Biển Đông, quần đảo Trường Sa và quần đảo Hoàng Sa của VN.

Cụ thể, ngày 3.6 vừa qua, 3 tàu cá của ngư dân xã Quảng Phú, H.Quảng Trạch, Quảng Bình là QB 93401TS (của ông Trần Tiến Dũng), QB 93480 TS (của ông Võ Văn Toàn) và QB 93694 TS (của ông Võ Văn An) cùng xuất bến đi đánh cá. Khi đang hoạt động tại vùng biển cách đảo Hải Nam (thuộc TQ) khoảng trên 10 hải lý về phía tây nam thì bị 1 tàu hải quân và 3 tàu chụp mực TQ truy đuổi, áp sát. Sau khi điều khiển tàu chạy thoát, ông Dũng không liên lạc được với 2 tàu còn lại. 

Trạm ở bờ cũng không nhận được báo cáo vị trí của 2 con tàu kể trên gửi về. Trung tâm thông tin kiểm ngư, thuộc Cục Kiểm ngư, qua kiểm tra thiết bị kết nối vệ tinh lắp đặt trên tàu đã xác định QB 93694 TS và QB 93480 TS đang neo đậu tại vị trí thuộc cảng Tam Á, đảo Hải Nam. Nhận định 2 tàu cá này bị phía TQ bắt giữ nên Sở NN-PTNT cùng Chi cục Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản Quảng Bình gửi văn bản đề nghị các cấp, ngành có biện pháp hỗ trợ 17 ngư dân cùng 2 tàu cá nói trên.

Ngày 21.6, sau khi được thả về, ông An và ông Toàn kể đã bị phía TQ áp giải chạy về đảo Hải Nam neo đậu, sau đó bắt các thuyền viên ký vào các tờ giấy chữ TQ. Riêng 2 chủ tàu liên tục bị bịt mặt đưa đi xét hỏi riêng. Đặc biệt, có một lần nhiều người TQ mặc thường phục nói chỉ cần ký vào một tờ giấy thì sẽ được thả về bình thường. Ông Toàn cho hay, tờ giấy đó được viết bằng tiếng Việt có nội dung: Biển Đông và Hoàng Sa, Trường Sa thuộc chủ quyền của TQ. Thấy vô lý, ông Toàn nhất quyết không ký. Đến chiều ngày 17.6,2 chủ tàu và các thuyền viên bị dồn lên tàu của ông Toàn, dắt ra biển thả về. Còn tàu ông An và toàn bộ ngư lưới cụ, hải sản trên 2 tàu đều bị thu giữ. Tài sản trên mỗi tàu bị TQ tịch thu trị giá hơn 200 triệu đồng. Các ngư dân đang phải đối mặt với nợ nần sau vụ bị TQ bắt giữ, tịch thu tài sản.

Trước câu hỏi quan điểm của Việt Nam về việc Người phát ngôn của Bộ Quốc phòng Philippines vừa tố cáo Trung Quốc bắn đạn thật ở Biển Đông và Nhật Bản vừa cử máy bay bay vào vùng Biển Đông để thực hiện việc quan sát, ông Lê Hải Bình nêu rõ: “Việc duy trì hòa bình, an ninh và ổn định an ninh ở Biển Đông là lợi ích chung của các nước trong và ngoài khu vực. Mọi hoạt động của các quốc gia trong và ngoài khu vực đều phải tôn trọng chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của các quốc gia liên quan. Các hoạt động đó phải đóng góp tích cực, trách nhiệm và có tính xây dựng vào việc duy trì hòa bình, ổn định khu vực”.